Po raz kolejny reprodukcje słynnych, historycznych obrazów mistrza Jana Matejki, będące w posiadaniu Stowarzyszenia LIPNIK, zostały zaprezentowane poza Bielskiem-Białą. Tym razem trafiły w 2017 roku do Republiki Czeskiej, na Zaolzie (część Śląska Cieszyńskiego), do dwóch miejscowości zamieszkiwanych przez Polaków: Cierlicka (5 km od Cieszyna) i Bystrzycy (10 km od Cieszyna). W wioskach tych funkcjonują prężne koła miejscowe Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego (PZKO), głównej polskiej organizacji skupiającej Polaków na Zaolziu. Właśnie na zaproszenie zarządów tych kół „lipnickie” reprodukcje udały się w niedaleką podróż (zaledwie pół godziny jazdy dwupasmówką).
Koło PZKO w Cierlicku Dolnym posiada własną, nowoczesną siedzibę – Dom Polski im. Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury, którego patroni na skutek tragicznego wydarzenia związani są z tym historycznym miejscem. Bowiem obiekt ten położony jest na tzw. Kościelcu, tuż przy szosie Cieszyn-Hawierzów, nieopodal historycznego lasku, w którym we wrześniu 1932 roku zginęli owi słynni polscy lotnicy w katastrofie pilotowanego przez nich samolotu sportowego RWD-6, na którym wygrali zawody lotnicze w Paryżu.
Otwarcie wystawy 14 reprodukcji matejkowskich dzieł nastąpiło 1 maja w ramach I Pikniku Patriotycznego zorganizowanego przez Dom Polski w Cierlicku z jego prezesem Tadeuszem Smugałą na czele, który cieszył się wysoką frekwencją i został zaszczycony obecnością konsula polskiego z Ostrawy, dwóch posłów śląskich i delegacji z Bielska-Białej na czele z wiceprzewodniczącym Rady Miejskiej Przemysławem Drabkiem. Stosowną prelekcję na temat życia i twórczości mistrza Matejki wraz z historyczną analizą najważniejszych z prezentowanych obrazów wygłosił piszący te słowa. Zainteresowanie słuchaczy było ogromne, szczególnie wokół niemal nieznanej (nie tylko na Zaolziu!) kompozycji „Hołd ruski” związanej ze słynnym wydarzeniem z 1611 roku na Zamku Królewskim w Warszawie – upokorzenia Moskwy (Rosji) przed majestatem Rzeczypospolitej.
W drugiej części pikniku interesujący wykład o historii polskiej szabli, poparty prezentacją licznych okazów białej broni z bogatych zbiorów własnych, dał pan Krzysztof Banaś, kolekcjoner z Wodzisławia Śląskiego, propagator tradycji szlacheckich, związany z Jasnogórskim Korpusem Oficerskim. Ekspozycja reprodukcji obrazów Jana Matejki trwała w Domu Polskim dwa tygodnie, oglądnęło ją w sumie około tysiąca naszych rodaków z Cierlicka i okolic.
Druga wystawa miała miejsce w Domu PZKO w Bystrzycy, pięknie położonej miejscowości podgórskiej między Trzyńcem a Jabłonkowem. Jej otwarcie, przy wypełnionej szczelnie widowni, nastąpiło w niedzielę 12 listopada. Przebieg uroczystości był podobny do tej wyżej opisanej, z prelekcją historyczną (tym razem główny akcent został położony na obraz „Kościuszko pod Racławicami”) i pokazem szabli polskiej, ale wzbogaciły ją występy miejscowych grup artystycznych na czele z interesującym zespołem…marynarzy-wodniaków, czyli polskich górali z Bystrzycy, zakochanych w naszym Bałtyku. Ekspozycja bystrzycka trwała kilka dni.
Obie wystawy na Zaolziu zostały zrealizowane w ramach projektu historycznego pt. „Dni chwały i potęgi Polski w obrazach Jana Matejki”, prowadzonego przez Stowarzyszenie LIPNIK od 2012 roku, którego owocem było już kilka wystaw w Bielsku-Białej i w okolicznych miejscowościach. Cieszymy się, że mogliśmy tym razem nawiązać miłą współpracę z naszymi rodakami za Olzą i przybliżyć im w dogodny sposób kawałek historii i kultury narodowej. Zarazem nasze Stowarzyszenie mogło się w ten sposób zaprezentować na jeszcze jednym polu swej działalności edukacyjnej, sławiąc przy okazji Lipnik. Wszak nie należy zapominać, że w styczniu 1919 roku lipniczanie, walcząc w szeregach świeżo powstałego Wojska Polskiego, przelewali swoją krew w bojach z wojskami czeskimi między innymi na Zaolziu.
dr Jerzy Polak
Wiceprezes Stowarzyszenia LIPNIK
